Publicatie in: "Noorderlicht". Een kwartaaluitgave van de Nederlandse Vereniging in Finland (NViF), jaargang 22, nummer 4, december 2016.
Ik heb heimwee.
Naar Nederland? Nee nee, zeker niet naar dat drassige landje waar je elke tien meter struikelt over een lokale inboorling en je regelmatig in de file staat om op kosten van je baas met tegenzin acht uur op kantoor te moeten doorbrengen...
Ik heb heimwee.
Naar Nederland? Nee nee, zeker niet naar dat drassige landje waar je elke tien meter struikelt over een lokale inboorling en je regelmatig in de file staat om op kosten van je baas met tegenzin acht uur op kantoor te moeten doorbrengen. En als je eens geen verplichtingen hebt, neem je je fotocamera ter hand om uiteindelijk te moeten constateren dat jij niet de enige bent die op de Veluwe bronstige en burlende herten wil fotograferen of de bloeiende paarse heide van de Posbank wil vastleggen. Laten we zeggen: zo’n mensenmassa die je aantreft op het strand van Scheveningen bij een tropische zomerdag en je dus als fotograaf zijnde flink je best zult moeten doen om een foto te maken zonder een soortgenoot erop mee te vereeuwigen.
Nee ik heb heimwee. Heimwee naar Finland.
Ik ben begin oktober teruggekeerd uit Finland en zit nu met weemoed achter de iMac en neem een slok koffie uit mijn kuksa. De jas, die over de stoel hangt, ruikt nog sterk naar de rook van de vele kampvuurtjes die zijn aangelegd vermengd de geur van zalm en worst die er op werden klaargemaakt. Wat een tijd was dat…
Wat ik gedaan heb? Met een groep gelijkgestemde fotografen de Finse herfst vastgelegd. De geweldige kleuren aan de bomen in de uitgestrekte bossen en langs de vele meren van Finland mogen aanschouwen. De intens gele en knalrode kleuren in een prachtig bos- en waterrijk landschap. Negen dagen lang weg van de drukte. Geen benul meer van tijd en verplichtingen. Bewust geen internet en geen Wifi, maar ‘back to the basics’. De bevolkingsdichtheid rond Hossa is heel erg laag. Het gebeurde dan ook regelmatig dat we niemand tegenkwamen en het gevoel hadden nietig en alleen te zijn in een groot land.
Ook gedurende de trektochten langs de kloof bij Julma Olkky, de heuvels bij Näränkä en de stroomversnelling bij Kiutaköngäs waren zo indrukwekkend dat tijd al gauw vergeten werd en we met enige regelmaat gesommeerd werden ‘wel wat meters te maken’, willen we op tijd en vooral voor het echt donker wordt bij de kampvuurplaats aankomen. We genoten op en top van de omgeving en wilden, als een serieus fotograaf betaamt, het ook vastleggen.
Het inktzwarte water in de kloof lag er bij alsof het een spiegel was. De herfstkleuren van de bomen aan de overkant van de kloof weerspiegelden amper in het nagenoeg zwarte vlak. Intens gele berkenbladeren staken er sterk tegen af. Een speedboot die voorbij kwam zorgde ervoor dat we weer op de feiten werden gewezen. Het was stil water en geen spiegel. De tocht van ruim 8 kilometer ging langs de kloof en bij elke stap die gezet werd, nodigde het landschap weer uit om de uitpuilende fotorugzak af te doen en op te gaan in de fotografie. Uitkijkpunten, stroomversnellinkjes, flora en fauna. Allemaal redenen om de tocht te onderbreken, te bekijken, maar vooral te beléven.
Het weer was precies zoals je het van de herfst zou mogen verwachten. Terwijl we in het begin van de reis nog vergezeld werden door de muggen, was het wolkendek overwegend ’50 shades of grey’. De zon piekte af en toe wel door het wolkendek heen, wat gelijk een heel mooi licht over het landschap uitstraalde en een bijzondere sfeer gaf. Dat werd natuurlijk niet onbenut gelaten door de fotografen. Menige foto werd dan ook uitvoerig besproken tijdens de vele fotobesprekingen in ons knusse, warme blokhut. Ons thuishaven gedurende de reis.
Volgens de voorspellingen was er in die periode een grote kans op noorderlicht activiteit. Lady Aurora zou bijna elke dag een dansvoorstelling geven, maar deze werd qua zicht bruut verstoord door een buienfront vanuit Noorwegen. Ondanks het wolkendek werd toch met regelmaat ’s avonds geprobeerd het fenomeen van kleur, licht en dans vast te leggen. Het resulteerde in foto’s die je min of meer zou kunnen omschrijven als polaroids die verkeerd zijn ontwikkeld. Er zou aan het weerbeeld voorlopig geen verandering komen.
Toch weerhielden het grijze weer en de neerslag ons er niet van de geplande activiteiten uit te voeren. Het bezoek aan de stroomversnelling in Kiutaköngäs was ook weer zo’n geweldig moment. Finn (onze onvolprezen Finse Kok) was bezig pannenkoeken te maken op het door ons aangelegde kampvuur, terwijl de rest zich uitleefde in het gebied.
Onder toeziend oog van een aantal taigagaaien werden de erwtensoep en de pannenkoeken klein Jan gemaakt. Toen de vogels werden opgemerkt hebben we wat brood en pannenkoeken met ze gedeeld onder de eenzijdige belofte dat we er wel wat ‘plaatjes’ van mochten schieten. Want wie zwijgt...
Als we een beetje voortmaakten, zouden we de zon nog kunnen zien ondergaan. De zon zelf hebben we echter niet gezien, maar wow… wat een kleuren! Het resulteerde in mooie, stille en serene beelden van de zonsondergang. Met argusogen werd ook nu weer naar de horizon gekeken waar wederom een front naderde… kans op noorderlicht leek ook nu weer ver weg.
In het oerbos in het gebied Näränkä tref je een verlaten Wilderness Farm aan. Deze farm is gerestaureerd en laat goed zien hoe er geleefd werd in dit gebied. Je moet wel diep respect hebben voor de wijze waarop de bewoners zichzelf moesten bedruipen. Toen ik in de keuken van de boerderij stond, voelde en proefde ik bijna de sfeer die er geheerst moet hebben.
Het gebied ligt tegen de Russische grens. Vanaf de Näränkävaara heuvel is zowel Rusland als Finland goed te zien. Motregen dwarrelde over ons heen gedurende de middag en het begin van de avond. Het hinderde ons niet. We waren er op voorbereid en het is nu eenmaal typisch een geval van de Finse herfst.
In een van de laatste dagen van de reis maakten we een rit naar het wat zuidelijker gelegen Vartius om daar een middag en avond wild te fotograferen. Voor mij was dit niet de eerste keer en ik vond het weer geweldig hier terug te zijn. Beren en veelvraten fotograferen is nu eenmaal geweldig! Na de voorbereidingen zijn we aan de zwijgtocht naar de wildhides begonnen. In vijf uur tijd hebben we de berin en haar twee jongen vaak voorbij zien komen. Ook een mannetjesbeer en vossen lieten zich zien en fotograferen. En weet je wat nu zo mooi is? Het omgevingslicht en het weer kunnen in luttele minuten veranderen. We hebben gezien dat het gebied werd geteisterd door regen en wind. Na deze heftige bui werd het doodstil. De wind was gaan liggen en het water van het meertje was een spiegel geworden. Tien minuten later stond de horizon in brand door de ondergaande zon. Het licht was waanzinnig! Moeder en haar jongen kwamen weer even voorbij. Wat een geweldig moment!
De zon zakte achter de horizon. Het werd kouder en de avond viel keihard in. De contouren van de beren waren nauwelijks nog te zien en de camera’s hadden er steeds moeilijker mee. Uiteindelijk werden we ‘bevrijd’ en ving de terugtocht in het pikkedonker aan.
Onderweg terug naar ons onderkomen was het wolkendek weer de spelbreker en konden we het noorderlicht niet bekijken, laat staan vastleggen.
De laatste dag stond in het teken van rust en het fotograferen bij een meer in de buurt van de blokhut. Het weer was ook nu niet geweldig, maar bood door de diverse grauwe wolken toch de nodige uitdagingen. In de loop van de middag klaarde het op en brak af en toe de zon door wat een mooie regenboog opleverde. Door de afwisseling van zon, regen en wolkenflarden konden veel mooie landschapsfoto’s worden gemaakt.
De laatste avond stond in het teken van heerlijke rendierenstoofpot en het bekijken van ons beste werk. Tegen middernacht was de hemel aan het openbreken en de hoeveelheid sterren die we toen te zien kregen was overweldigend. De Melkweg scheen ons toe. Na al die grijze avonden had Lady Aurora uiteindelijk toch nog wat voor ons in petto en binnen tien minuten stonden we aan een meer, op de eerste rij van het openluchttheater waar de aurora borealis danste, onder toeziend oog van de Melkweg en alle sterrenbeelden tezamen. Het was een schitterend schouwspel. Uren hebben wij ons staan vergapen aan het kleurenspel en uitbarstingen waar we al de hele reis op gehoopt hadden.
Na deze laatste uren en beelden van Finland hebben we nog even een paar uur slaap kunnen pakken. Op het vliegveld van Oulu hebben we afscheid genomen van elkaar. In het vliegtuig keek ik neer op het door mij zo geliefde land. Hoelang zou het duren voordat ik hier weer een voet aan de grond zal zetten? Deze reis was een ervaring waarvan ik met recht kan zeggen dat ze me die niet meer af kunnen pakken en waar ik erg dankbaar voor ben.
De foto’s op mijn computer flitsen voorbij. Als een film. Ik pak de kuksa en neem nog een slok. Met een melancholische zucht en nog 2200 foto’s te gaan laat ik de gedachten aan Finland weer los en ga door met de orde van de dag.
Reactie schrijven
Klaas (vrijdag, 06 januari 2017 17:10)
Geweldig verhaal. Ik kan me helemaal inleven in de reis. Heb je heel mooi verteld!
Henny (donderdag, 09 februari 2017 20:55)
Wat een prachtig verhaal wat ik las in Aviisi. Hopelijk volgen er nog meer van die prachtige verhalen.Wij mijn man en ik reisden 5 weken door Scandinavië van 17 aug. Tot de 3e week van september. Via Oulu waar onze dochter woont naar Oost Finland in Hossa gekampeerd en het Noorderlicht gezien. Via het Noorden de Ruksa ervaren en dan weer terug Prachtige natuur en rust. Geweldig land en speciaal in de herfst.